Het Hof ’s-Hertogenbosch heeft eind 2016 verschillende uitspraken gedaan waarbij het leek alsof inbezitneming van gemeentegrond onmogelijk is. Het hof redeneerde dat gebruik van gemeentegrond door particulieren soms voor beide partijen wenselijk is. Het Hof nam daarbij aan dat de gemeente dit gebruik als gedogen moet beschouwen. Gedogen maakt het onmogelijk dat sprake is van (onrechtmatig) bezit door de gebruiker. Over deze arresten heb ik een uitgebreid artikel geschreven, dat hier is na te lezen. De vraag rijst dus of verjaring van gemeentegrond nog mogelijk is. De Rechtbank Noord-Holland werd recent geconfronteerd met deze uitspraken en heeft hier haar oordeel over gegeven. Dat oordeel en andere interessante aspecten van dit vonnis zal ik hierna bespreken.

Bezit

Eisers hebben in deze kwestie ieder een voortuin die volgens het kadaster deels op de grond van de gemeente Haarlem ligt. Deze tuin is omringd door een ondoordringbare heg. Gemetselde poorten met dubbele hekken verhinderen de toegang tot de strook. De tuin is volledig omheind en afgesloten. De strook grond vormt een onderdeel van de overige delen van de tuin van eisers en is dus niet meer bereikbaar voor de gemeente. De rechtbank oordeelt dat deze feitelijke situatie voldoende is om bezit aan te nemen.

Gebruiksovereenkomst

De gemeente verweert zich allereerst door te stellen dat de gebruikers toestemming hadden. Als er sprake is van een afspraak tussen de gemeente en de gebruiker dan komt verjaring niet aan de orde. Er is dan sprake van een rechtmatige situatie, zoals ook bij huur of pacht. De rechtbank oordeelt dat er geen bewijs is voor een stilzwijgende of uitdrukkelijke afspraak met de eisers. De rechtbank voegt daaraan toe dat afspraken met andere buurtbewoners daarbij niet relevant zijn. Evenmin is het relevant dat een derde kennelijk in een persbericht over een afspraak spreekt. Dit verwijst mogelijk naar een bericht van een makelaar. Als een makelaar in een aanbieding vermeldt dat er gemeentegrond met toestemming wordt gebruikt, kan je dit niet in het nadeel van de gebruikers uitleggen. De conclusie blijft dus dat er geen sprake is van een gebruiksovereenkomst.

Gedogen of gewoon niet optreden?

Bezit ontstaat ook niet wanneer de gemeente de situatie nadrukkelijk gedoogt. Zolang de gemeente de situatie gedoogt, hoeft zij niet op te treden. De gemeente kan het gedogen later beëindigen en vervolgens ontruiming eisen. De rechtbank oordeelt hier echter duidelijk dat niet optreden niet hetzelfde is als gedogen. Daarbij merkt de rechtbank nog op dat een andere uitleg in strijd zou zijn met het belang van rechtszekerheid. Als er geruime tijd niet is opgetreden terwijl dat wel moest, dan is eigendomsverlies verjaring wel degelijk een serieus gevaar. Daarbij wordt ook opgemerkt dat in de arresten van het Hof ’s-Hertogenbosch geen sprake was van een ondoordringbare haag. Hier is dat wel het geval.

Vordering bevrijdende verjaring toegewezen

De termijn van twintig jaar is in deze zaak ruimschoots verstreken. Uit tuinontwerpen en een verklaring van een hovenier blijkt dat de heg minstens 35 jaar geleden is geplaatst. Ook wordt verwezen naar de verkoopbrochure waarbij de woning werd gekocht. Daarin werd de strook grond al als eigendom aangeboden. De vraag rijst of dan niet ook een beroep op goede trouw mogelijk was. Gezien al deze omstandigheden vindt de rechtbank een en ander voldoende aangetoond.

Advies

Verjaring bij gemeentegrond is nog altijd gewoon mogelijk. Deze uitspraak nuanceert de stellingen van het Hof ’s-Hertogenbosch. De arresten van het Hof geven nog altijd een duidelijk signaal dat men inbezitneming van publieke grond niet te snel moet aannemen. Als er sprake is van een ondoordringbare afscheiding en er zijn geen afspraken over het gebruik dan is het verlies van eigendom ook voor gemeentes een reëel risico.